योग - अध्यात्म

12345678910...Last
घेरंड मुनींचा ध्यान योग आणि समाधी योग -- उपसंहार
मागील वर्षी श्रीदत्त जयंतीच्या थोडे आधी म्हणजे साधारणपणे नोव्हेंबर २०२२ मध्ये घेरंड संहितेवर आधारित एक लेखमाला करावी असा विचार मनात आला. सुरवातीला फक्त घेरंड मुनींच्या ध्यान पद्धतीचे धावते विश्लेषण करावे असा विचार होता. परंतु विषयाला हात घातल्यावर पसारा वाढला. वाचकांच्या काही प्रश्नांनी आणि लेखमाला आवडत असल्याच्या अभिप्रायांनी त्यात अधिकच भर घातली गेली. असे करता करता आज सुमारे एका वर्षानंतर ह्या लेखमालेला आता पूर्णविराम देण्याची वेळ येऊन ठेपली आहे. हा "उपसंहार" धरून अठरा लेख या लेखमालेत झाले आहेत.
Posted On : 13 Nov 2023
समाधी साधना करत असताना "या" गोष्टींची काळजी घ्या
लेखमालेच्या मागील भागात घेरंड मुनींनी चंडकपालीला दिलेली समाधी साधनेची फलश्रुती आणि महात्म्य आपण जाणून घेतले. खरंतर या लेखात माझे समाधी साधनेचे काही व्यक्तिगत अनुभव सांगण्याचा मानस होता. परंतु माझ्या श्रीगुरुमंडलाकडून अनुमती मिळाली नाही. त्यामुळे आज काही अशा गोष्टी सांगणार आहे ज्यांचा अंगीकार केल्याने तुम्हाला समाधी साधनेत निश्चित लाभ होईल.
Posted On : 06 Nov 2023
घेरंड मुनींच्या योग पद्धती मधील समाधी महात्म्य
घेरंड मुनींनी आपल्याला सहा समाधी विधी सांगितले आहेत. शांभवी मुद्रा, भ्रामरी कुंभक, खेचरी मुद्रा, योनी मुद्रा, भक्ती योग आणि मनोमुर्च्छां या क्रियांद्वारे अनुक्रमे ध्यान समाधी, नाद समाधी, रसानंद समाधी, लय समाधी, भक्तियोग समाधी आणि मनोमुर्च्छां समाधी प्राप्त होते हे आतापर्यंत आपण जाणून घेतले आहे. समाधी अवस्थेलाच राजयोग असा प्रतिशब्द घेरंड मुनींनी वापरला आहे. योगक्रीयांद्वारे मनाची एकाग्रता हनुहळू धारणा-ध्यान-समाधी अशी उत्क्रांत होत राजयोगावस्थेत परिणत होते.
Posted On : 23 Oct 2023
सर्व समाधी विधीं मधील "कुलवधू" अर्थात शांभवी मुद्रा
लेखमालेच्या मागील भागात आपण घेरंड मुनींनी सांगितलेला पाचवा समाधी विधी अर्थात नादयोग समाधी जाणून घेतला. आता वेळ आहे ती शेवटच्या आणि सर्वात महत्वाच्या समाधी विधी बद्दल जाणून घेण्याची. सर्व ध्यान पद्धतींचा मुकुटमणी असलेला हा समाधी विधी म्हणजे -- शांभवी मुद्रा.
Posted On : 09 Oct 2023
भ्रामरी कुंभकाद्वारे नादब्रह्माची अनुभूती देणारी नादयोग समाधी
नादयोग समाधी या नावावरूनच तुम्हाला लक्षात आलं असेल की या समाधी प्रकाराचा अनाहत नादांशी संबंध आहे. अनाहत नाद हा योगशास्त्रातील एक महत्वाचा विषय आहे. साधकाच्या आध्यात्मिक वाटचालीतील तो एक महत्वाचा टप्पा आहे. आपने यापूर्वीही अनेक वेळा अनाहत नाद आणि नादश्रवण यांविषयी जाणून घेतले आहे.
Posted On : 25 Sep 2023
देवाकडे "लक्ष" आणि "लक्ष्य" देणे महत्वाचे
लवकरच गणरायाचे आगमन होणार आहे. जेंव्हा एखाद्या देवाचा किंवा देवीचा उत्सव येतो तेंव्हा भक्तांच्या आनंदाला जणू भरती येते. आपल्या लाडक्या देवासाठी काय करू आणि काय नको अशी भक्तांची अवस्था होते. आपल्याकडे कोणी पाहुणे येणार असतील तर आपण त्यांच्या आवडीच्या गोष्टी करतो. मग ते खाद्यपदार्थ असोत की एखाद्या कार्यक्रमाचे आयोजन असो. त्याच धर्तीवर आपला लाडका देव येणार म्हटल्यावर त्याच्या आवडीच्या गोष्टी करणे हे ओघाने आलेच.
Posted On : 18 Sep 2023
श्रीकृष्ण जन्माष्टमी २०२३ निमित्त बर्फाच्या शिवलिंगावर साधना
शंभू महादेव जरी माझा सर्वेसर्वा मायबाप असला तरी श्रीकृष्णाचे आणि माझे एक वेगळे नाते आहे. ग्रंथराज ज्ञानेश्वरी मुळे हे नाते अधिकच घट्ट विणले गेले आहे. कधीतरी त्याविषयी काही गमतीजमती सांगीन पण आज सांगायची गोष्ट म्हणजे श्रावणातल्या तिसऱ्या सोमवारी झालेला श्रीगुरुमंडलाचा आदेश.
Posted On : 07 Sep 2023
खेचरी मुद्रेतील योगगम्य रसग्रहण अर्थात रसनानंद समाधी
घेरंड मुनींनी वर्णन केलेल्या सहा समाधी प्रकारांपैकी योनिमुद्रा समाधी आपण मागील लेखात जाणून घेतली आहे. या लेखात आपण खेचरी मुद्रा समाधी अर्थात रसनानंद समाधी विषयी काही जाणून घेणार आहोत. घेरंड मुनींनी विषद केलेल्या समाधी विधींपैकी सर्वच विधी अंतिम अवस्थेच्या दृष्टीने पहायला गेलं तर कठीण आणि दुर्लभ आहेत.
Posted On : 28 Aug 2023
लयसिद्धी प्रदान करणारी परम गोपनीय योनिमुद्रा समाधी
कुंभकाचा उपयोग करून मनाला जणू मूर्च्छित करता येते हे आपण मागील लेखात पाहिले. घेरंड मुनींनी सांगितलेल्या समाधी विधींपैकी अजुक एक विधी म्हणजे परम गोपनीय मानली गेलेली योनिमुद्रा.
Posted On : 07 Aug 2023
कुंभकाद्वारे प्राप्त होणारी मनोमुर्च्छा समाधी
लेखमालेच्या मागील भागात आपण घेरंड मतानुसार भक्तियोग समाधी कशी प्राप्त करून घ्यायची ते विस्ताराने जाणून घेतले. आज आपण मनोमुर्च्छां समाधी विषयी काही जाणून घेणार आहोत.
Posted On : 24 Jul 2023
12345678910...Last