योग - अध्यात्म

12345678910...Last
गुढीपाडवा आणि चैत्र नवरात्र २०२५
महाशिवरात्री २०२५ च्या मुहूर्तावर श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्रावरील लेखमाला पूर्ण झाल्यावर पाठाचा शुभारंभ केलेल्या काही वाचकांकडून या स्तोत्रात जी शिवनामे आलेली आहेत त्यांच्या अर्थाबद्दल प्रश्न आणि जिज्ञासा व्यक्त करण्यात आली. त्यांच्या त्या प्रश्नांवरून "दैनंदिन शिवनाम" ही संकल्पना सुचली. आजच्या गुढीपाडव्याच्या आणि चैत्र नवरात्रीच्या पवित्र मुहूर्तावर या उपक्रमाचा शुभारंभ करत आहे.
Posted On : 30 Mar 2025
नाडीशोधन प्राणायामाचा गोपनीय विधी
नाडीशोधन प्राणायाम हा हठयोगातील एक प्रमुख प्राणायाम आहे. नाडीशोधनाची प्रारंभीक तयारी कोणती आणि ती कशी करायची ते गोरक्षनाथांनी आपल्याला आगोदार सांगितले आहे. आता पुढे जाऊन नाडीशोधनाची प्रत्यक्ष पद्धती जाणून घेण्याची वेळ आली आहे. ही विधी जरी गोरक्षनाथ महाराजांनी प्रकटपणे दिली असली तरी ही एका अर्थी "गोपणीयच" आहे कारण ह्या विधीचा अवलंब करणारे त्या मानाने कमी आहेत.
Posted On : 24 Mar 2025
लेखमाला -- श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र
माघी पौर्णिमेच्या साधारण दोन दिवस आधी गौरा माईने सांगितले की या महाशिवरात्रीसाठी श्रीशिवसहस्रनामावर काहीतरी लिहावे. गौरा माईची इच्छा म्हणजे आज्ञा. त्यामुळे माघी पौर्णिमेला या छोटेखानी लेखमालेचा पहिला भाग प्रकाशित केला. माघी पौर्णिमेला सुरू केलेली ही पाच लेखांची मालिका आज महाशिवरात्रीच्या पावन समयी पूर्ण करून महादेव बाबा आणि गौरा माई यांच्या चरणी अर्पण करत आहे.
Posted On : 26 Feb 2025
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- एक विलक्षण अनुभव
मागील लेखात आपण श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राचा पाठ कसा करावा ते जाणून घेतले. आजच्या महाशिवरात्रीच्या पावन मुहूर्तावर या छोटेखानी लेखमालेचा शेवटचा भाग प्रस्तुत करत आहे.
Posted On : 26 Feb 2025
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- पाठ कसा करावा
मागील लेखात आपण श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राची फलश्रुती विस्ताराने जाणून घेतली. जर तुम्हाला या स्तोत्राची उपासना करावीशी वाटत असेल तर मग पुढची पायरी म्हणजे या स्तोत्राचा पाठ कसा करावा त्याची नीट माहिती करून घेणे. या लेखात नवीन साधकांसाठी या स्तोत्राच्या पठणाचा एक विधी प्रस्तुत करत आहे.
Posted On : 24 Feb 2025
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- परंपरा आणि फलश्रुती
मागील लेखात आपण महाभारतातील श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राची पूर्व-पीठिका जाणून घेतली. श्रीकृष्णाला शंभू महादेवांची एक हजार आठ नावे कथन केल्यानंतर उपमन्यु ऋषींनी त्याला या स्तोत्राची परंपरा आणि फलश्रुती सांगितली आहे. या स्तोत्राची परंपरा हा जरी सहस्रनामाच्या मूल पाठाचा भाग नसली तरी थेट ब्रह्मदेवा पासून सुरू झालेली ही परंपरा श्रीकृष्णा पर्यन्त कशी वहात आली आहे ते जाणून घेणे नक्कीच उद्बोधक ठरावे. श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राच्या पाठणाने कोणता लाभ घडून येतो ते जाणून घेणेही या स्तोत्राच्या उपासनेच्या उपयोगीतेच्या दृष्टीने महत्वाचे आहे. या लेखात आपण या गोष्टी जाणून घेणार आहोत.
Posted On : 19 Feb 2025
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- उपमन्यु ऋषींचे कथन
मागील लेखात आपण महाभारतातील श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राची पार्श्वभूमी जाणून घेतली. भगवान श्रीकृष्ण युधिष्ठिराला उपमन्यु ऋषींनी त्याला शिवनामाचा जो काही महिमा सांगितला तो सांगत आहे. श्रीशिवसहस्रनामाच्या छिपील पोथीत या श्लोकांचे भाषांतर सहसा असत नाही. त्यामुळे या लेखात मुद्दाम त्या श्लोकांपैकी काही निवडक महत्वाच्या श्लोकांचे धावते आणि सुलभ भाषांतर देत आहे. श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र उपासना करण्याची ज्यांची इच्छा आहे त्यांना कदाचित भक्तीवर्धनासाठी याचा उपयोग होईल.
Posted On : 17 Feb 2025
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- एक अद्भुत उपासना
लवकरच महाशिवरात्र येत आहे. तुमच्या पैकी जे अनुभवी साधक आहेत त्यांनी महाशिवरात्रीला कोणती साधना / उपासना करायची ते कदाचित ठरवले सुद्धा असेल. जे अध्यात्म मार्गावर नवखे आहेत त्यांना कदाचित या पावन पर्वावर कोणती उपासना करावी असा प्रश्न पडला असेल. अशा साधकांसाठी आज श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राद्वारे भगवान शिवशंकराची आराधना कशी करावी त्यांची थोडक्यात माहिती देणार आहे.
Posted On : 12 Feb 2025
नाडीशोधन प्राणायामाची प्रारंभीक तयारी
लेखमालेच्या मागील भागात आपण गोरक्ष शतकातील मुद्राभ्यास सविस्तरपणे जाणून घेतला. आता पुढे श्रीगोरक्ष महाराज प्राणायमाबद्दल काय संगत आहेत ते जाणून घेण्याची वेळ आली आहे. स्वतः ब्रह्मदेव सुद्धा काळाला घाबरून प्राणायामाचा अभ्यास करत असतो. योगी, मुनी, तपस्वी सुद्धा निरंतर प्राणायामाचा अभ्यास करत असतात. त्यामुळे योगसाधकाने सुद्धा प्राण निग्रहाचा सराव करावा.
Posted On : 27 Jan 2025
चुकीच्या योगसाधनेचे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी "हे" करून पहा
एखादी साधना निवडताना केवळ तुमची आवड हा एकच घटक नसतो. तुमची शरीरप्रकृती, तुमची मानसिक जडणघडण, तुम्ही ज्या वातावरणात रहात आहात ते वातावरण अशा अनेक गोष्टी लक्षात घेऊन कोणतीही आध्यात्मिक साधना आणि विशेषतः योगसाधना निवडावी लागते. काही वेळा असं आढळून येतं की साधकाने एखादी साधना पुस्तकातून किंवा इंटरनेट वरून घेतलेली असते आणि ती साधना केल्यावर त्याला काही फायदा होण्याऐवजी नुकसानच होतं. एकतर त्याची साधनेची निवड तरी चुकलेली असते किंवा निवडलेली साधना करण्याचा जो विधी आहे तो तरी कुठेतरी चुकलेला असतो.
Posted On : 13 Jan 2025
12345678910...Last