|
|
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- परंपरा आणि फलश्रुती |
|
मागील लेखात आपण महाभारतातील श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राची पूर्व-पीठिका जाणून घेतली. श्रीकृष्णाला शंभू महादेवांची एक हजार आठ नावे कथन केल्यानंतर उपमन्यु ऋषींनी त्याला या स्तोत्राची परंपरा आणि फलश्रुती सांगितली आहे. या स्तोत्राची परंपरा हा जरी सहस्रनामाच्या मूल पाठाचा भाग नसली तरी थेट ब्रह्मदेवा पासून सुरू झालेली ही परंपरा श्रीकृष्णा पर्यन्त कशी वहात आली आहे ते जाणून घेणे नक्कीच उद्बोधक ठरावे. श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राच्या पाठणाने कोणता लाभ घडून येतो ते जाणून घेणेही या स्तोत्राच्या उपासनेच्या उपयोगीतेच्या दृष्टीने महत्वाचे आहे. या लेखात आपण या गोष्टी जाणून घेणार आहोत. |
|
Posted On : 19 Feb 2025 |
|
|
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- उपमन्यु ऋषींचे कथन |
|
मागील लेखात आपण महाभारतातील श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राची पार्श्वभूमी जाणून घेतली. भगवान श्रीकृष्ण युधिष्ठिराला उपमन्यु ऋषींनी त्याला शिवनामाचा जो काही महिमा सांगितला तो सांगत आहे. श्रीशिवसहस्रनामाच्या छिपील पोथीत या श्लोकांचे भाषांतर सहसा असत नाही. त्यामुळे या लेखात मुद्दाम त्या श्लोकांपैकी काही निवडक महत्वाच्या श्लोकांचे धावते आणि सुलभ भाषांतर देत आहे. श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र उपासना करण्याची ज्यांची इच्छा आहे त्यांना कदाचित भक्तीवर्धनासाठी याचा उपयोग होईल. |
|
Posted On : 17 Feb 2025 |
|
|
श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्र -- एक अद्भुत उपासना |
|
लवकरच महाशिवरात्र येत आहे. तुमच्या पैकी जे अनुभवी साधक आहेत त्यांनी महाशिवरात्रीला कोणती साधना / उपासना करायची ते कदाचित ठरवले सुद्धा असेल. जे अध्यात्म मार्गावर नवखे आहेत त्यांना कदाचित या पावन पर्वावर कोणती उपासना करावी असा प्रश्न पडला असेल. अशा साधकांसाठी आज श्रीशिवसहस्रनाम स्तोत्राद्वारे भगवान शिवशंकराची आराधना कशी करावी त्यांची थोडक्यात माहिती देणार आहे. |
|
Posted On : 12 Feb 2025 |
|
|
नाडीशोधन प्राणायामाची प्रारंभीक तयारी |
|
लेखमालेच्या मागील भागात आपण गोरक्ष शतकातील मुद्राभ्यास सविस्तरपणे जाणून घेतला. आता पुढे श्रीगोरक्ष महाराज प्राणायमाबद्दल काय संगत आहेत ते जाणून घेण्याची वेळ आली आहे. स्वतः ब्रह्मदेव सुद्धा काळाला घाबरून प्राणायामाचा अभ्यास करत असतो. योगी, मुनी, तपस्वी सुद्धा निरंतर प्राणायामाचा अभ्यास करत असतात. त्यामुळे योगसाधकाने सुद्धा प्राण निग्रहाचा सराव करावा. |
|
Posted On : 27 Jan 2025 |
|
|
चुकीच्या योगसाधनेचे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी "हे" करून पहा |
|
एखादी साधना निवडताना केवळ तुमची आवड हा एकच घटक नसतो. तुमची शरीरप्रकृती, तुमची मानसिक जडणघडण, तुम्ही ज्या वातावरणात रहात आहात ते वातावरण अशा अनेक गोष्टी लक्षात घेऊन कोणतीही आध्यात्मिक साधना आणि विशेषतः योगसाधना निवडावी लागते. काही वेळा असं आढळून येतं की साधकाने एखादी साधना पुस्तकातून किंवा इंटरनेट वरून घेतलेली असते आणि ती साधना केल्यावर त्याला काही फायदा होण्याऐवजी नुकसानच होतं. एकतर त्याची साधनेची निवड तरी चुकलेली असते किंवा निवडलेली साधना करण्याचा जो विधी आहे तो तरी कुठेतरी चुकलेला असतो. |
|
Posted On : 13 Jan 2025 |
|
|
नवीन वर्षी या पाच साधना अवश्य करा |
|
निमिष, काष्टा, कला, मुहूर्त, दिवस अशी सुरू होणारी प्राचीन भारतीय कालगणना चार युगे ओलंडत मग थेट हजार चतुर्यूगांचा समूह असलेल्या कल्पा पर्यन्त झेपावते. काळाच्या या अफाट आणि मानवी बुद्धीच्या पलिकडील पसाऱ्यात एक वर्ष म्हणजे फारसा कालावधी नाही. सामान्य मानवासाठी मात्र या एका वर्षात अनेक छोट्या-मोठ्या गोष्टी घडून गेलेल्या असतात. भिंतीवरील कॅलेंडर बदलले की आपसूकच त्याचे मन नवीन वर्षातील आडाखे आणि आराखडे बांधू लागते. |
|
Posted On : 01 Jan 2025 |
|
|
यदू राजा आणि दत्तात्रेय अवधूत संवादातून शिकण्यासारख्या काही गोष्टी |
|
तुम्ही जर दत्त भक्त असाल तर भागवत पुराणामध्ये आलेला यदू राजा आणि अवधूत दत्तात्रेय यांच्यामधील संवाद तुमच्या नक्कीच परिचयाचा असेल. यदू राजा एकदा एका ब्रह्मज्ञ अवधूताला पहातो. तो अवधूत एखाद्या बाळकाप्रमाणे काही कामधाम न करता आपल्यातच मग्न होऊन आनंदाने विचरण करत असतो. यदू राजाला तो एकलकोंडा अवधूत जडवत, उन्मत्त, पिशाच्चवत भासतो. आजूबाजूच्या भौतिक जगताची फिकीर नसलेल्या त्या अवधुताला यदू राजा त्याच्या ब्रह्ममय स्थितीचे रहस्य विचारतो. |
|
Posted On : 14 Dec 2024 |
|
|
प्रगत स्तरावरील मुद्राभ्यास - महामुद्रा, मूलबंध, उड्डियान, जालंधर, खेचरी |
|
लेखमालेतील या आधीच्या लेखांत सांगितल्या प्रमाणे शंभू जती गोरक्षनाथांनी पाच योगमुद्रा कुंडलिनी जागरणासाठी महत्वाच्या मानल्या आहेत -- महामुद्रा, मूलबंध, उड्डीयान बंध, जालंधर बंध आणि खेचरी मुद्रा. आधुनिक काळात लिहिल्या गेलेल्या पुस्तकांत या योगक्रियांचे मुद्रा आणि बंध असे वेगवेगळे वर्गीकरण केले जात असले तरी प्राचीन योगग्रंथांत त्यांना एकत्रीतपणे मुद्रा असेच म्हणतात. |
|
Posted On : 09 Dec 2024 |
|
|
पौर्णिमेची प्रज्ञा |
|
मनुष्य आणि पशू यांमध्ये फरक काय असा विषय जेंव्हा चर्चेस येतो तेंव्हा पहिली गोष्ट आपल्याला आढळते ती म्हणजे माणसाची बुद्धी. पशू हे सुद्धा हुशार असतात, त्यांनाही बुद्धी असते परंतु माणसाच्या बुद्धीच्या झेपेपूढे पशुबुद्धी अत्यल्प भासते. |
|
Posted On : 15 Nov 2024 |
|
|
क्षुरस्य धारा निशिता.. |
|
नुकतीच दिवाळी होऊन गेली आहे. तुम्ही सर्वांनी दिवाळी आनंदात आणि उत्साहात साजरी केली असणार अशी खात्री आहे. दिवाळीची रात्र ही अमावस्या असली तरी हा आध्यात्मिक उपासनेत रस असलेल्यांचा अत्यंत आवडता कालखंड असतो कारण या काळात केलेली आध्यात्मिक साधना अनंतपट अधिक फलदायी ठरते अशी मान्यता आहे. विशेषतः मंत्र-तंत्र-सिद्धी इत्यादि गोष्टींत रस असलेले साधक या रात्रीची आतुरतेने वाट पहात असतात. दिवाळीच्या दिवसांत यमाची आठवण सुद्धा या ना त्या कारणाने काढली जाते. |
|
Posted On : 04 Nov 2024 |
|
|